به دلیل اشکالات و معایب لوله های مسی و گالوانیزه ( فلزی ) اعم از پوسیدگی و خوردگی و طول عمر پایین، تفکر جایگزین نمودن لوله هایی با طول عمر بیش تر و بازدهی مناسب تر که فاقد معایب لوله های فلزی باشند در کشورهای صنعتی شکل گرفت .و باعث ساخت لوله های پلیمری معمولی گردید، ولی با مرور زمان و با مشاهده اشکالاتی در لوله های پلیمری معمولی، تحقیقات و مطالعات گسترده تری جهت تولید نسلی جدید از لوله های پلیمری مرکب موسوم به لوله پکس، آغاز گردید.
سیستم لوله کشی به وسیله لوله های PEX-AL-PEX در سالهای جاری رشد قابل توجهی را در سیستم های لوله کشی بهداشتی ساختمان داشته است. استفاده از مواد PEX (پلی اتیلن کراسلینک شده یا شبکه ای شده) در این نوع لوله ها باعث افزایش یافتن مقاومت حرارتی و شیمیائی محصول شده است. لوله های پکس به لوله پنج لایه نیز معروف می باشند. به عبارتی آنها از دو لایه از مواد PEX در داخل و خارج لوله و یک لایه ورق آلومینیم با ضخامت ۲۰۰-۷۰۰ میکرون تشکیل شده اند و به وسیله دو لایه چسب به لایه های PEX متصل می شوند.وجه تمايز لوله های پکس با ساير لوله هاي پلیمری که در آن لوله پس از گشاد شدن و يا له شدن با حرارت دادن به حالت اوليه خود باز مي گردد.
روش شبکه ای کردن پلی اتیلن
روش شبکه ای کردن پلی اتیلن اکثراً به وسیله یکی از روش های زیرانجام می شود: به وسیله سیلانها به وسیله پراکسیدها به وسیله تابش
ابعاد لوله پکس (PEX)
ابعاد لوله های PEX-AL-PEX بین ۶۳ الی ۱۶ میلیمتر است و رده فشاری آنها ۱۰ بار میباشد.
انواع لوله پکس ( لوله پنج لایه )
لوله هاي پکس در سه نوع pex_a (پراکسايد) ، pex _ b (سيلان) و pex _ c (الکتروني) توليد میگردند.
رفع مشکلات لوله های پلیمری معمولی در لوله پکس
توجه بسیار زیاد به این نوع لوله ها مدیون رفع دو مشکل اصلی لوله های پلیمری می باشد
1.کم شدن میزان انبساط طولی
اغلب مقدار انبساط طولی حرارتی پلیمرها زیاد بوده است و به همین جهت در شبکه لوله کشی سبب به وجود آمدن تنش و نقص یا قطع اتصالات می شدند. اما به وسیله یک لایه آلومینیم این مشکل به مقدار زیادی برطرف شد و مقدار انبساط طولی لوله کاهش یافت.
2.کم شدن میزان نفوذ اکسیژن
نفوذ پیدا کردن اکسیژن در سیستم های لوله کشی باعث خوردگی بیشتر و همچنین بیشتر شدن فعالیت میکروارگانیزم ها می شود. اما با اضافه کردن یک لایه آلومینیم از نفوذ اکسیژن تا حد زیادی جلوگیری شده وعمر شبکه طولانی تر شده است.
مزایای لوله پکس
همان طور که در ابتدا اشاره شد لوله های پکس دارای مزایا و ویژگی هایی هستند که بسیار قابل توجه و حائز اهمیت می باشد. مزایای این لوله ها عبارت است از :
- مقاومت شیمیایی بسیار بالا
- مقاومت در برابر حلال ها
- پایداری حرارتی فوق العاده زیاد
- جلوگیری از ایجاد رسوب گذاری
- عدم تغییر رنگ، مزه و بوی آب داخل لوله
- عدم ورود اکسیژن به لایه های داخلی
- ضربه پذیری بالا
- نصب آسان و سریع
- مقاومت در برابر پوسیدگی
- کاهش تعداد اتصالات
- بهینه سازی مصرف انرژی
- کاهش هزینه های سیستم لوله کشی در صنعت ساختمان
کاربرد لوله پکس (PEX)
- شبکه لوله کشی بهداشتی ساختمان (آب سرد و گرم ۹۵ درجه سانتی گراد)
- شبکه لوله کشی رادیاتور و شوفاژ (عدم نفوذ اکسیژن و مقاومت حرارتی)
- سیستم گرمایش از کف (مقاومت حرارتی)
- شبکه لوله کشی گاز (عدم نفوذ گاز)
- مصارف صنعتی و پزشکی
تولید لوله پنج لایه
این نوع لوله ها که انعطاف پذیری بالایی هم دارند از دو لایه پلیمر، دو لایه چسب و یک لایه آلومنیوم تشکیل شده است. لایه بیرونی و لایه درونی از نوعی پلیمر بر پایه پلی اتیلن ساخته شده است که با دولایه چسب به لایه میانی که از جنس ورق آلومنیوم است متصل می شود. ورق آلومینیوم به کار رفته در ساخت این لوله ها از ورود اکسیژن به آن ها و فرسودگی جلوگیری می کند.