اتصالات، تجهیزات پراستفاده برای لوله‌کشی در صنایع مختلف هستند. فلنج یکی از اتصالات پرکاربرد و با اهمیت، به ویژه در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی به حساب می‌آید. اگرچه کاربرد اتصالات فلنجی تنها به این صنایع محدود نمی‌شود و گستردگی بیشتری دارد. در ادامه این مطلب، به معرفی انواع فلنج، مشخصات، کاربردها، استانداردها و دیگر موارد مرتبط با آن می‌پردازیم.

فلنج چیست؟

فلنج، نوعی از اتصال به شکل دیسک است که اطراف آن و در فواصل مساوی، سوراخ‌هایی قرار دارد. از این قطعات برای متصل کردن انواع لوله به شیرآلات، کمپرسورها، پمپ‌ها و مخازن تحت فشار استفاده می‌شود. در اتصالات فلنجی، ابتدا دیسک فلنج به لوله و قطعه مورد نظر جوش داده می‌شود. سپس دو دیسک در مقابل هم قرار می‌گیرند و با استفاده از پیچ و مهره، به هم متصل می‌شوند. تعداد پیچ و مهره مورد نیاز نیز با تعداد سوراخ‌های روی فلنج تعیین می‌شود. برای آن که اتصال فلنج دار، به درستی آب‌بندی شود، از گسکت بین دو دیسک استفاده می‌شود.

ویژگی‌های فلنج

اندازه

قطر داخلی، قطر خارجی، تعداد و قطر سوراخ‌ها و قطر پیچ مناسب، از جمله فاکتورهایی هستند که در اندازه‌گیری فلنج اهمیت دارند. سایز این اتصال، براساس استانداردهای موجود و موارد دیگری مانند میزان فشاری که قرار است به آن وارد شود، انتخاب می‌شود.

ضخامت

ضخامت، عامل مهمی در انتخاب نوع فلنج است. میزان فشاری که اتصال فلنج دارمی‌تواند تحمل کند، به ضخامت آن نیز بستگی دارد. ضخامت این اتصال باید به گونه‌ای باشد که هنگام تحمل فشار، لوله مورد استفاده دچار تغییر شکل نشود.

متریال

از آن جا که اتصالات باید بتوانند فشار، رطوبت، دما و شرایط مختلفی را تحمل کنند، انتخاب جنس مناسب فلنج برای هر پروژه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، جنس فلنج‌ها مختلف است. آن‌ها را می‌توان از فولاد، چدن، آلومینیوم، برنج، برنز و پلی اتیلن تولید کرد.

مزایای اتصالات فلنجی

برای اتصال لوله‌ها به همدیگر و یا دیگر تجهیزات، دو روش وجود دارد. یکی از روش‌ها، جوش دادن دو قطعه به هم و روش دیگر استفاده از اتصالات فلنجی است. اگرچه استفاده از فلنج، روشی پر هزینه‌تر است، اما مزایای آن باعث می‌شود تا جایگزین بهتری برای روش جوشکاری باشد. این مزایا شامل موارد زیر است:

1. مونتاژ این نوع اتصال ساده‌تر از اتصال به وسیله جوش است. این به ویژه در فضاهای تنگ مزیت بزرگی به حساب می‌آید.
2. اتصالات فلنج دار، نیاز به آداپتورهای لوله ندارد.
3. ضربه، لرزش و فشار بیش از حد را در اتصالات بزرگ هیدرولیکی کاهش می‌دهد.
4. نگهداری و تعمیر آن آسان است.
5. قطعات در کاربردهای دقیق هیدرولیکی شل نمی‌شوند.
6. امکان تغییر سایز و جنس لوله با استفاده از اتصالات فلنجی وجود دارد.
7. هنگام کالیبراسیون و تمیز کردن لوله‌ها و تجهیزات، قطعات به راحتی از هم جدا می‌شوند.

معایب اتصالات فلنجی

1. نسبت به سایر اتصالات جوشی و رزوه‌ای سنگین‌تر است.
2. فضای بیشتری را نسبت به سایر اتصالات اشغال می‌کند.
3. از سایر انواع اتصال هزینه بیشتری دارد.
4. آب بندی اتصالات فلنجی دشوارتر است و نیاز به هزینه عایق‌بندی دارد.