در صنایع مختلف برای اندازه گیری دبی سیالات به نتاسب کاربرد و نوع سیال میتوان از فلومتر یا روتامترهای متفاوتی بهره برد. لذا پی بردن به تفاوت فلومتر با روتامتر ما را در انتخاب هرچه درست تر این تجهیزات کمک شایانی خواهد کرد.
فهرست مطالب
تفاوت فلومتر با روتامتر
اگر بخواهیم به اولین و بارزترین تفاوت فلومتر با روتامتر اشاره کنیم به نوع اندازه گیری آن باید اشاره کرد که برای اندازه گیری دبی توسط فلومتر تکنولوژی های متفاوتی از جمله مغناطیسی، ورتکس، کوریولیس، توربینی و … وجود دارند که هریک کاربردهای متفاوتی نیز خواهند داشت. اما در مورد روتامتر ها اینگونه نیست و همه آنها تقریبآ بر یک اساس اندازه گیری فلوی سیال را انجام میدهند و آن هم اندازه گیری نیروی وارد بر شناوری میباشد که داخل تیوب روتامتر وجود دارد.
تفاوت دیگر فلومتر با روتامتر جنس بدنه و متریال داخلی این تجهیزات میباشد، که چون روتامتر ها بیشتر کاربردهای آزمایشگاهی و نمونه گیری دارند و در خطوط فرآیندی نسبت به فلومترها کمتر استفاده میشوند، جنس بدنه آنها پلاستیکی، شیشه ای، یا در موارد معدودی فلزی میباشد. اما در فلومترها شاهد بدنه و اجزای داخلی معمولا استیل و در موارد دما و فشار بالا شاهد متریال های سخت تری از جمله هستلوی، مونل یا حتی اینکونل نیز خواهیم بود.
از تفاوت های دیگر فلومتر با روتامتر میتوان به اتصال آنها به خطوط فرآیند اشاره کرد. در این مورد باید گفت که سایز اتصالات در روتامتر ها محدودتر میباشد و معمولا سایز های کوچکتری را شامل میشود، اما در فلومتر ها شاهد سایزهای بسیار بزرگ( “24 ) به بالا نیز هستیم و مشکلی از بابت نصب این تجهیزات متوجه صنایع نخواهد بود.
تفاوت فلومتر با روتامتر در جنس بدنه
جنس بدنه های فلومتر
فولاد ضد زنگ SUS316
قابل استفاده در آب، فاضلاب و سایر سیالات خورنده ضعیف، به طور گسترده در صنایع بنزین، شیمی، صنعت کاربامید و غیره استفاده می شود.
فولاد ضد زنگ پوشیده شده با کاربید تنگستن: قابل استفاده در سیالات بدون خورندگی و سایش زیاد.
Hastelloy B (HB)
مقاومت در برابر خوردگی قوی در برابر اسید کلریدریک با هر غلظتی که زیر نقطه جوش باشد، همچنین در برابر ویتریول، فسفات، هیدروفلوئوریکاسید، اسید آلی و غیره مقاوم در برابر اسیدهای غیر اکسیده، قلیایی و محلول نمک غیر اکسیده مقاوم است.
Hastelloy C (HC)
مقاوم در برابر خوردگی اسید اکسید کننده مانند اسید نیتریک، اسید مخلوط و همچنین نمک های اکسید کننده مانند Fe3+، Cu2+ یا سایر مایعات حاوی اکسید کننده مانند محلول هیپوکلریت، آب دریا.
Titanium (Ti)
قابل استفاده در آب دریا، و انواع کلرید، نمک هیپوکلریت، اسید اکسید کننده (از جمله اسید نیتریک بخار)، اسید آلی، قلیایی و غیره. در برابر خوردگی اسید کاهنده خالص (مانند اسید سولفوریک، اسید هیدروکلریک) مقاوم نیست. اما اگر اسید حاوی اکسید کننده (مانند Fe3+، Cu2+) باشد، خوردگی تا حد زیادی کاهش می یابد.
Ta
علاوه بر اسید هیدروفلوئوریک، اسید سولفوریک بخار، قلیایی، تقریبا می تواند ضد خوردگی تمام مواد شیمیایی، از جمله اسید هیدروکلریک در حال جوش باشد.
پلاتین-ایریدیم
تقریباً در تمام محیط های شیمیایی به جز آکوا فورتیس، نمک آمونیوم قابل استفاده است.
انواع روتامتر از لحاظ جنس بدنه
روتامتر پلاستیکی
روتامترهای پلاستیکی به علت هزینه پایین و قدرت ضربه پذیری بالای آن ها مورد استفاده قرار می گیرند.این ابزارها معمولاً از پلیکربنات ساخته میشوند و در آنها اتصالات فلزی و اتصالات پلاستیکی هم وجود دارد.تجهیزات پلاستیکی در فرآیند نصب حساس هستند و ممکن است باعث ایجاد خطا شوند.این ابزارها برای فرآیندهای مرتبط با بخار مناسب هستند و جایگزین خوبی برای روتامترهای شیشه ای محسوب می شوند.
روتامتر شیشه ای
نسل اولیه و ابتدایی روتامترها هستند که از جنس شیشه و بر پایه بوروسیلیکات ساخته شده است. شناور داخلی این روتامتر ها ممکن است از جنس فلز، شیشه یا لاستیک باشد.شناورهای فلزی معمولا از استنلس استیل یا فولاد ضد زنگ ساخته شده و در برابر خوردگی مقاوم هستند.لبه های این شناورها کاملاً تیز ومشخص بوده و فرد می تواند اعداد را به شکل دقیق تشخیص دهد.عناصر مهم و تعیینکننده در روتامتر، لوله و شناور هستند که نقش مهمی در اندازه گیری دبی جریان دارند.
روتامتر فلزی
برای فشار های بالاتر و درجه حرارت فراتر از محدوده عملیاتی لوله های شیشه ای، از لوله های فلزی استفاده می شود. این لوله ها معمولا از جنس آلومینیوم، برنج یا فولاد ضد زنگ ساخته می شوند. موقعیت پیستون یا همان شناور با کمک اصول مغناطیسی یا مکانیکی قابل تعیین است و در خارج از روتامتر به صورت یک عدد گزارش می شود
انواع فلومتر
توربینی
فلومتر توربینی متشکل از یک روتور چند پره است که در زوایای قائم نسبت به جریان نصب شده و در جریان سیال روی یک یاتاقان آزاد کار معلق است، قطر روتور کمی کمتر از قطر داخلی محفظه اندازه گیری جریان است، سرعت چرخش روتور متناسب با دبی حجمی می باشد.
التراسونیک
- یک جفت مبدل که هر کدام ترانسمیتر و گیرنده خاص خود را دارند، روی دیواره لوله قرار می گیرند، یکی (مجموعه) در بالادست و دیگری (مجموعه) در پایین دست.
- زمان حرکت امواج صوتی از مبدل بالادست به مبدل پایین دست (td) کوتاهتر از زمانی است که برای حرکت همان امواج از پایین دست به بالادست (tu) لازم است.
- هر چه این اختلاف بزرگتر باشد، سرعت جریان بیشتر است.
جرمی کوریولیس
- هنگامی که یک جرم متحرک تحت یک نوسان عمود بر جهت حرکت خود قرار می گیرد، نیروهای کوریولیس بسته به جریان جرم رخ می دهد.
- هنگامی که لوله در نیمه اول یک چرخه به سمت بالا حرکت می کند، سیالی که به داخل متر می ریزد در برابر فشار دادن لوله به پایین مقاومت می کند.
- در طرف مقابل، مایعی که از کنتور خارج میشود، در برابر کاهش حرکت عمودی آن با فشار دادن به لوله مقاومت میکند. این عمل باعث پیچ خوردن لوله می شود.
- این حرکت پیچشی توسط یک پیک آپ حس می شود و به طور مستقیم با سرعت جریان جرمی مرتبط است.
مغناطیسی
- بر اساس قانون القای مغناطیسی فارادی عمل کنید.
- هنگامی که یک سیال رسانا در یک میدان مغناطیسی حرکت می کند، ولتاژی بین دو الکترود در زوایای قائم نسبت به سرعت سیال و جهت میدان ایجاد می شود.
- لوله جریان دارای یک منطقه و شدت میدان ثابت است، بنابراین ولتاژ توسعه یافته به طور خطی با نرخ جریان حجمی متناسب است.
ورتکس
- یک انسداد در سراسر سوراخ لوله در زاویه قائم نسبت به جریان سیال قرار می گیرد.
- همانطور که سیال جریان می یابد، گرداب ها از طرفین متناوب خارج می شوند و این فرکانس مستقیماً با سرعت سیال متناسب است.
- تشخیص گرداب ها با استفاده از تغییرات فشار در جریان گرداب.
- نرخ ایجاد گرداب ها به طور مستقیم با سرعت جریان متناسب است
جابجایی مثبت
- این متر به طور مکرر مایع را در یک مقدار مشخص به دام می اندازد و سپس آن را خارج می کند.
- مقدار مایعی که عبور کرده است بر اساس تعداد گیر افتاده است.
- دبی حجمی را می توان از روی سرعت چرخش دستگاه مکانیکی محاسبه کرد.
انواع روتامتر
یک انتخاب ایده آل برای کاربردهای با دبی کم، مانند پاکسازی خطوط کنترل و محفظه ابزار. PURGEMASTER برای نمونه گیری سیال، وزن مخصوص مایع، اندازه گیری سطح و بسیاری دیگر از کاربردهای جریان کم مایعات و گازها عالی است.
برای اندازه گیری جریان کم، تصفیه، اندازه گیری سطح و سیستم های نمونه گیری سیال استفاده می شود.
دستگاه تصفیهسنج لوله شیشهای 10A6130 (طول 1½، 3، 5، 10 اینچ) با اتصالات NPT ¼ اینچی دارای لوله محکم و محافظ محافظ، شیر چک توپ، سوپاپ سوزنی در ورودی یا خروجی است.
آلارم اختیاری و تنظیم کننده جریان ثابت موجود است که برای اندازه گیری جریان کم، تصفیه، اندازه گیری سطح و سیستم های نمونه گیری سیال استفاده می شود.
جریان سنج لوله شیشه ای
برای اندازه گیری طیف گسترده ای از مایعات و گازها در اکثر تاسیسات صنعتی و شهری استفاده می شود. جریان گاز طبیعی به داخل کورهها و کورهها، سیالات خنککننده برای محافظت از تجهیزات، سیستمهای نمونهبرداری در آزمایشگاهها و نرخ جریان به داخل و خارج از مخازن بزرگ را کنترل میکند.
چرخش سنج لوله شیشه ای
برای خاموش کردن خودکار تجهیزات سنگین زمانی که جریان روان کننده یاتاقان خیلی کم می شود، خاموش شدن تجهیزات الکتریکی هنگامی که جریان آب خنک کننده به زیر حد از پیش تعیین شده کاهش می یابد یا برای فعال کردن تجهیزات کمکی مانند استارت موتور پمپ یا شیرهای برقی استفاده می شود.
تصفیه سنج زرهی
مناسب برای اکثر کاربردهای جریان کم، فشار بالا و خورنده در محیط های شهری و صنعتی. برای سیستم های آنالایزر گاز، سیستم های مختلف نمونه برداری و موقعیت هایی که لوله های شیشه ای به دلایل ایمنی مناسب نیستند استفاده می شود. برای انواع کاربردهای جریان کم، فشار بالا، آنالایزرهای گاز و سیستمهای نمونهبرداری استفاده میشود.
روتامتر زرهی فلنج دار
برای اندازه گیری سیالات تهاجمی، مات و غیر رسانا به طور معمول در صنایع شیمیایی، پتروشیمی و دارویی در کاربردهای فشار بالا استفاده می شود.