اکچویتور یا عملگر تجهیزی میباشد که انرژی لازم جهت باز و بسته شدن کامل یا درصدی در شیرآلات صنعتی به خصوص کنترل ولو ها و شیرهای قطع و وصل را فراهم میکند. اکچویتور در انواع مختلفی از جمله اکچیتورهای الکتریکی، هیدرولیکی، پنوماتیکی یا بادی و مکانیکی یا دستی تولید میشوند. فرآیند باز و بسته کردن شیرآلااکچویتور ت توسط دستگاه مذکور بر اساس تبدیل انرژی حاصل از نیروی فشار باد یا انرژی هیدرولیکی سیال(روغن) یا انرژی الکتریکی در یک موتور الکتریکی به یک حرکت دورانی (روتاری) یا حرکت رفت و برگشت خطی است. در رابطه با مدل نیوماتیکی این ابزار می توان گفت که برای انجام کارکرد آن یا تامین انرژی مورد نیاز برای یک عملگر پنوماتیکی باید یک منبع انرژی هوای فشرده در دسترس باشد. در غیر این صورت فرایند کارکرد آن مختل خواهد شد. به همین ترتیب برای عمل کردن نوع الکتریکی باید انرژی الکتریکی برای موتور آن تامین شود.
فهرست مطالب
اجزای اکچویتور
- فنر
- پیچ
- قاب
- موتور
- بوش
- پکینگ
- اورینگ
نکته: اجزائی مانند سیلندر و کنترلر بر اساس Namur Or VDI/VDE 3845 قابل نصب، تعویض و البته استفاده هستند. همچنین بخش هایی مانند شفت موجود در این دستگاه بر اساس استاندارد DIN/ISO 5211 Part1,2 را می توان تعویض و نصب کرد.
نحوه عملکرد این قطعه
اکچویتور را می توان موتوری دانست که قابلیت تبدیل انرژی موجود را به گشتاور داشته و به وسیله جریان الکتریسیته یا فشار هوا عمل می کند. گشتاور تولید شده کنترل دستگاهی که ابزار مذکور در آن نصب شده است را بر عهده دارد. در چنین حالتی ابزار مربوطه می تواند به ممانعت از حرکت سیستم کمک کند. همچنین انواع سیستم های کنترل را می توان به صورت نرم افزاری، الکترونیکی یا مکانیکی و انسانی کنترل کرد.علاوه بر آن اکچویتور به دلیل انجام کار به وسیله مجموعه های استاتور و روتور کار می کند. مجموعه های ذکر شده را معمولاً با نام های سیم پیچ اولیه و ثانویه در داخل موتور معرفی می کنند. حال ولتاژ به سیم پیچ اولیه وارد شده و باعث برخورد جریان به سیم پیچ ثانویه می شود. در نتیجه کنشی میان دو میدان مغناطیسی برقرار می شود و باعث حرکت دستگاه می شود. البته نباید فراموش کرد که عملکرد اکچویتور با توجه به نوع آن اندکی متفاوت است. مدل های هیدرولیکی به وسیله فشار مایع و مدل های پنوماتیکی به کمک فشار هوا عمل می کنند.
محدودیت های اکچویتور
اکچویتور از جمله ابزارهای دقیقی است که در عین کاربرد بی نظیر با محدودیت هایی روبه رو است. محدودیت های این وسیله معمولاً محدودیت های فشاری و دمایی هستند. به این معنی که از لحاظ دمایی دارای بازه -20 الی +80 درجه سانتی گراد است. لازم به ذکر است که بازه دمایی این ابزار را به وسیله اورینگ ها از جنس وایتون VITON می توان ارتقا داد.
کاربردهای اکچویتور
با توجه به تعاریفی که از اکچویتور بیان کردیم از مدل های غیر دستی آن در جاهایی که امکان دخالت و تعامل انسانی در آن ها وجود ندارد مورد استفاده قرار می گیرد. یا در جاهایی که امکان حضور دائم اپراتور وجود ندارد یا باز و بسته شدن شیر باید به سرعت و گشتاور زیادی انجام گردد از حضور اکچویتورهای پنوماتیکی یا الکتریکی بهره مند میشویم.
با این حال کاربرد رایج و متداول این محصول در باز و بسته کردن انواع شیرها است. همچنین در مواردی که برای حفظ امنیت باید جریان به سرعت قطع شود استفاده می شود.
کلام پایانی
اکچویتور را می توان با توجه به نوع و کاربرد مورد استفاده قرار داد. واقعیت این است که کارکرد و استفاده تمامی شیرها و سیستم های کنترلر بدون این ابزار غیر ممکن است. بنابراین در صورت استفاده از شیرهای کنترل و شیرهای قطع و وصل در سیستم های مختلف لازم است از یک اکچویتور مناسب با نوع شیر و متناسب با شرایط فرآیندی در کنار آن استفاده کرد.
