آشنایی با شیر توپی و انواع آن

امروزه با پیشرفت تکنولوژی قطعات و ابزارآلات صنعتی نیز پیشرفت قابل توجی داشته است. بدیهی است که برای تسریع در انجام کار ها از این تجهیزات استفاده بسیاری شود. ابزار های کاربردی در کار لوله کشی شیر توپی ها هستند. این شیر ها به همراه یک دریچه کروی شکل قابلیت کنترل جریان (به صورت باز و بسته) را دارد. شیر توپی ها توسط باز کردن توپی که در وسط شیر قرار دارد می تواند سیالات مختلف را تنظیم و هدایت کند. جهت خرید و دریافت لیست قیمت این قطعه پر کاربرد می‌ توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید. شرکت تامین ولو ، قصد دارد در این مقاله آشنایی با شیر توپی و انواع آن را برای شما شرح دهد. شما را به مطالعه ی ادامه ی این مطلب دعوت می نماییم.

فهرست مطالب

شیر توپی چیست؟

شیر توپی Ball valve جهت قطع و وصل کردن جریان سیالات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شیر ربع-گرد می باشد که پیرامون یک محور عمودی متناسب با جهت جریان سیال دوران می‌نماید. در نظر داشته باشید که وقتی سوراخ در راستای جریان قرار بگیرد شیر باز بوده و وقتی سوراخ عمود بر مسیر جریان قرار بگیرد شیر بسته می‌شود. هنگامی که دسته شیر در راستای مسیر قرار داشته باشد نشانگر باز بودن شیر و وقتی دسته آن عمود بر مسیر جریان باشد نشانگر بسته بودن شیر می‌باشد. این شیرها بسیار بادوام بوده و حتی پس از استفاده نکردن طولانی بسیار قابل اطمینان هستند. خواص عالی شیرهای توپی باعث شده این شیرها در کاربردهای گسترده صنعتی راه پیدا کنند و برای فشارهایی تا 1000 بار و دماهایی تا 400 درجه سانتی گراد مورد استفاده قرار گیرند.

انواع شیر توپی

• یک تکه

ارزان ترین شیرهای توپی، شیر یک تکه می باشد. این شیر ساختاری یک‌ پارچه‌ای دارد که نمی‌توان برای تعمیر یا تمیز کردن آن را باز کرد. دو قسمتی که توپی را در بر گرفته‌اند پرس (Pressed) یا جوش (Welded) نامیده شده‌اند. این شیر برای مصارف کم دردسرتر به‌کار برده می‌شود.

• سه تکه

شیرهایی که اجزای آن به طور معمول با پیچ به هم متصل می‌شوند، اغلب گران تر می باشند. مزایای شیر سه تیکه نسبت به بقیه شیر ها این است که سرویس دهی آن‌ها بدون خارج کردن همه‌ی شیر از خط لوله انجام می‌گردد.

• چند تکه

این این نوع شیر ها یک، دو یا سه تکه هستند و قطعات آن از طریق پیچ و مهره متصل می‌شوند. نصب کردن قطعات داخلی از کنار یا از بالاانجام می شود. مزایا آن عبارتند از:

• • مونتاژ و دمونتاژ ساده
  • سهولت در تعمیر
  • قیمت پایین

• جوشی

این نوع از شیر های توپی اجزای بدنه اش به روش جوشکاری به هم متصل می گردند که ساختاری تک و یک پارچه به وجود می آید. تعمیر این شیرها در بسیاری موارد غیرممکن یا بسیار دشوار می‌باشد ولی از مزیت قابل دفن بودن به علت نداشتن اتصالات پیچ و مهره ای دارا می‌باشند. مزایا آن عبارتند از:

• • قابلیت استفاده در خطوط انتقال زیر زمینی (دفنی)
  • قابلیت استفاده در فشارهای بالا
  • طول عمر بالا از مزایای این نوع از شیرهای توپی در مقایسه با شیرهای توپی با بدنه چند تکه می‌باشد.

مزایا شیر توپی 

• از شیرآلات صنعتی مشابه بسیار سبکتر است.
• به علت ساختار ساده ای که این شیرها دارند نگهداری و تعمیر آسان تری هم دارند و نصب به سایر شیرهای صنعتی قیمت کمتری دارد.
• در حالت باز بودن شیر به صورت کامل جریان سیال یکنواخت بوده و در حالت بسته نیز به صورت کامل جریان سیال قطع می شود.
• استفاده از شیر توپی چند راهی برای تغییر مسیر جریان.
• در شیر توپی افت فشاری تقریبا برابر با صفر خواهیم داشت.
• قابلیت استفاده در حالت نیمه باز 1/4

معایب شیر توپی 

باید در نظر داشته باشید که هنگام استفاده از شیر توپی اگر دسته شیر را در حالت نیمه باز قرار دهید جریان یکدستی هنگام عبور سیال برقرار نخواهد شد و جریان به طور کامل آشفته خواهد بود. در صورتی که شیر به مدت طولانی به صورت نیمه باز قرار گیرد، نشیمنگاه شیرتوپی که از جنس نرمی مانند EPDM و یا PTFE می‌باشد آسیب می‌بیند و باعث جابجا شدن نشیمنگاه و یا درگیری توپ داخل شیر خواهد شد. پس شیر توپی برای مصارفی که نیاز به افت فشار در خط است مورد مناسبی نبوده و فقط مناسب برای قطع و وصل کامل جریان سیال عبوری در خط می‌باشد. این نوع شیر از قابلیت تنظیم و کنترل ضعیفی برخوردار است.

شیر توپی گزینه مناسبی برای عبور مایع و جامد به صورت همزمان نیست. زیرا تجمع ذرات معلق و باقی مانده باعث نشت دریچه می شود. این ذرات در حفره هایی در مجاورت بال Ball و سیت (Seat) حالت جامد پیدا کرده و سفت شوند. شیرهای توپی برای گازها و سایر جریانات مایع بسیار کار آمد هستند (حتی مواد شیمیایی نظیر کلر خشک، اسید هیدروفلوئوریک Hydrofluoric یا اسید هیدروکلریک Hydrochloric و اکسیژن را نیز به چالش می کشند) ممکن است تمیز کردن آن ها دشوار باشد.

کاربردهای شیر توپی

• صنایع فلزی
•  
• کشتی ها
• صنایع شیمیایی
• صنایع اطفا حریق
• سیستم های آب و فاضلاب
• صنایع دارویی
• صنایع خودروساز
• صنایع پلاستیک
• صنایع نساجی

برای آگاهی از مجموعه مقالات و دیگر مطالب خواندنی و آموزشی شرکت تامین ولو، اینجا کلیک کنید.